ANALYSE – De twee meest voor de hand liggende opties voor de vorming van een meerderheidskabinet na de verkiezingen zijn centrum-links en centrum-rechts. In het laatste geval met een stevige inbreng van christelijke politieke partijen… en een dikke kans op een gematigde vlaktaks.
Waarschijnlijk is dat VVD, CDA en D66 samen de kern van een nieuw kabinet zullen vormen met 71 zetels. Grote vraag is: wie schuift nog meer aan?
Dat kan GroenLinks zijn met 14 zetels, maar de kloof met de VVD is behoorlijk groot. Zie ook het artikel: 5 punten waarover Mark Rutte en Jesse Klaver slaande ruzie gaan krijgen.
Een andere voor de hand liggende variant is dat ChristenUnie (5 zetels) en SGP (3 zetels) meedoen. Dan liggen er weliswaar fricties op de loer met D66 bij ethische onderwerpen zoals euthanasie, maar op sociaal-economisch gebied valt er goed zaken te doen.
Op naar de tweetaks
Misschien wel de opmerkelijke deal die een centrum-rechts kabinet met een stevige christelijke inbreng oplevert, is een variant op de vlaktaks.
De vlaktaks is een systeem waarbij er in de meest extreme variant één belastingtarief is voor de inkomstenbelasting, aangevuld met een heffingsvrije voet. Nederland kent in het huidige systeem liefst vier belastingschijven met oplopende tarieven.
De harde variant van de vlaktaks werkt sterk denivellerend, omdat het belastingpercentage niet oploopt, naarmate het inkomen hoger is. Daar is ook bij de meeste rechtse partijen in Nederland nauwelijks draagvlak voor - de enige partij die een klassieke vlaktaks voorstelde in het programma was VNL van Jan Roos. En die komt niet in de Tweede Kamer.
Vlaktaks 2.0
Opvallend is echter dat CDA, ChristenUnie en SGP alle drie een vlaktaks 2.0 in hun programma hebben staan. Het gaat hierbij om een stelsel met twee tarieven voor de inkomstenbelasting.
Dit maakt het veel eenvoudiger om een vorm van progressiviteit in het stelsel te houden, maar biedt ook ruimte om het belastingstelsel te vereenvoudigen en bijvoorbeeld een aantal aftrekposten te schrappen.
- Het CDA wil de tarieven van de huidige tweede en derde schijf naar 36,55 procent brengen. Inkomen tot 67 duizend euro is dan tegen dat lage tarief belast. Het tweede tarief voor inkomen boven de 67 duizend euro wordt 49,05 procent.
- De ChristenUnie wil de tarieven van de huidige tweede en derde schijf in eerste instantie naar 34 procent verlagen. Inkomen tot 67 duizend euro is dan tegen dat lage tarief belast. Het hoge tarief voor inkomen boven de 67 duizend euro wordt wat de ChristenUnie betreft 49 procent.
- SGP kiest voor een laag tarief van 36,5 procent voor inkomen tot 100 duizend euro. Daarboven is het tarief 49 procent.
Bovengenoemde voorstellen zitten erg dicht bij elkaar. VVD en D66 hebben in hun verkiezingsprogramma's niet expliciet een tweetaks opgenomen, maar zijn wel voorstander van vereenvoudiging van de inkomstenbelasting, met lagere tarieven en minder aftrekposten.
Een deal over de tweetaks lijkt dan ook één van de zaken waar een centrum-rechts kabinet het redelijk makkelijk over eens kan worden.
